PULMONER REHABİLİTASYON İLE
NEFES AL
HAREKET ET
YAŞADIĞINI FARK ET
T.C. Sağlık Bakanlığı, Türk Toraks Derneği ve GARD Türkiye (Kronik Havayolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı) kapsamında her yıl Pulmoner Rehabilitasyon Haftası etkinlikleri yapılmakta olup konuya ilişkin sağlık personelinin ve toplumumuzun bilgilendirilmesi, farkındalıklarının artırılması ve güncel gelişmelerin paylaşılması amaçlanmaktadır.
Bu yıl
14-20 Mart 2021 tarihleri arası Pulmoner Rehabilitasyon Haftası olarak belirlenmiş olup tüm yurtta GARD Türkiye, T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Toraks Derneği ile birlikte konu ile ilgili çeşitli etkinlikler yapılması planlanmıştır.
SOLUNUM HASTALIKLARINDA TIBBİ TEDAVİ
Günümüzde
uzun süreli solunum hastalıklarının tıbbi tedavisinin standart bir bileşeni olarak kabul edilen PULMONER REHABİLİTASYON,
bu hastalarının fiziksel ve psikolojik durumlarını düzeltmeyi ve sağlığı iyileştirmeyi hedefleyen,hasta değerlendirmesini takiben bireysel olarak belirlenen;
• egzersiz eğitimi
• davranış değişikliği
• hasta eğitimi
gibi yaklaşımları içeren kapsamlı uygulamalar bütünüdür.
Pulmoner Rehabilitasyon kimlere uygulanır?
• Süreğen nefes darlığı,
• günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlanma,
• yaşam kalitesinde azalma ve/veya egzersiz kısıtlılığı olan tüm solunum hastalarına
pulmoner rehabilitasyon uygulanabilmektedir.
Pulmoner rehabilitasyon,
her yaştaki solunum hastalarına rehabilitasyon ünitelerinin özelliklerine bağlı olarak hastanede, ayaktan, evde yapılabilmektedir.
• COVİD-19 pandemisi nedeni ile yaygınlaşan tele-tıp kapsamında, internet ortamında eşzamanlı hastanın evinden katılabileceği tele-pulmoner rehabilitasyon programları da uygulanabilmektedir.
• KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı) başta olmak üzere astım, bronşektazi, interstisyel akciğer hastalıkları, kistik fibrozis, göğüs duvarı hastalıkları, nöromusküler hastalıklar, akciğer nakli öncesi ve sonrası, akciğer kanseri, obezite ilişkili tüm akciğer hastalıklarında pulmoner rehabilitasyon programı başarı ile uygulanabilmektedir.
• Ayrıca COVİD-19 enfeksiyonu sonrası akciğerlerinde değişiklikleri devam eden ve nefes darlığı, yorgunluk, aktivitelerde kısıtlanma gibi şikayetleri devam eden hastalarda da pulmoner rehabilitasyon önerilmektedir.
Pulmoner Rehabilitasyonda amaç
• Hastalığa bağlı gelişen nefes darlığı ve fonksiyonel yetersizliği ortadan kaldırması,
• Hastalığın ilerlemesini önlenme,
• Egzersiz toleransının artırılması,
• Sağlık durumunun iyileştirilmesi,
• Hastalıklara bağlı oluşabilecek kötü etkilerin önlenmesi ve tedavisi,
• Hastalık atak sayısının azaltılması ve atak şiddetinin hafifletilmesi,
• Yaşam kalitesinin iyileştirilmesi,
• Hastaneye başvuru sıklığı ve yatış süresinin azaltılması sonucunda sağlıkla ilişkili harcamaların azaltılması,
• Sağ kalımda artış sağlamasıdır.
Pulmoner rehabilitasyonun içeriği
Pulmoner rehabilitasyonun en önemli ve temel bileşen egzersiz eğitimidir.
Bireyin ihtiyaçları doğrultusunda diğer bileşenler de (hasta ve ailesinin eğitimi, vücut kompozisyonunun değerlendirilmesi gerekli hastalarda beslenme desteği, psikososyal destek, nefes darlığı ile baş edebilme yöntemleri, iş-uğraşı tedavisi, enerji koruma yöntemleri vb.) pulmoner rehabilitasyon programlarında yer almaktadır.
Solunum hastalıklarında egzersiz
Nefes darlığı olan uzun süreli solunum sorunlu hastalar pulmoner rehabilitasyon programları ile güvenli bir şekilde egzersiz yapabilirler.
Kronik akciğer hastalarında nefes darlığı ve/veya yorgunluğun neden olduğu günlük yaşamdaki hareketsizlik;
kemik ve kas içeriğinin, kalp ve akciğer fonksiyonlarının, hareket yeteneğinin gittikçe azalmasına neden olur.
Egzersiz ile kas kuvveti artar, kas dayanıklılığı artarak daha uzun mesafeler yürünebilir, kas ve eklemler daha iyi hareket eder, gevşemeyi sağlar, daha güçlü ve enerjik hissedilir, kalbin çalışması iyileşir, nefes darlığı azalır.
Ayrıca vücut savunma sistemi üzerinde olumlu etkiler sayesinde enfeksiyonlardan korunmamızı sağlar.
Pulmoner rehabilitasyon programının süresi
Pulmoner Rehabilitasyon programı en az 8 hafta (toplam 24 seans) süre ile uygulanmalıdır.
Egzersiz eğitimi bırakıldığında kazanımlar kaybedildiği için egzersiz alışkanlığının devam ettirilmesi gerekmektedir,
yani pulmoner rehabilitasyon merkezlerinde verilen egzersiz içerikli sağlıklı beslenme, sağlıklı yaşam öğretilerini alışkanlık haline getirip ‘YAŞAM TARZI’ olmalıdır.
Sonuç olarak,
kronik akciğer hastalığından dolayı nefes darlığı, çabuk yorulma ve güçsüzlük hissediyorsanız, günlük aktivitelerinizi yapmakta güçlük çekiyorsanız değerlendirme için Göğüs Hastalıkları Uzmanına başvurduktan sonra pulmoner rehabilitasyon programlarından yararlanmalısınız.
KAYNAK:
T.C Sağlık Bakanlığı
Türk Toraks Derneği
Türkiye GARD