DÜNYA HEPATİT GÜNÜ (28 Temmuz)
Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı kapsamında başta risk altındaki kişiler olmak üzere tüm toplumun farkındalığının arttırılması, bulaşmanın önlenmesi, hastalığın erken tespiti ve tedavisi ile siroz ve kanser gelişiminin önlenmesine yönelik faaliyetler planlanmakta ve yürütülmektedir.
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ
Hepatit bakımını size daha da yakınlaştırmak
Şiddetli hastalıklara ve karaciğer kanserine yol açan karaciğer iltihabına neden olan viral hepatit konusunda farkındalığı artırmak için her yıl 28 Temmuz'da gözlemlenmektedir.
Dünya şu anda çocukları etkileyen yeni bir açıklanamayan akut hepatit enfeksiyonu salgınıyla karşı karşıya. DSÖ, etkilenen ülkelerdeki bilim imnsanları ve politika yapıcılarla birlikte, bilinen 5 hepatit virüsü tipine (A,B,C,D ve E) ait görünmeyen bu enfeksiyonun nedenini anlamak için çalışmaktadır.
Bu yeni salgın, her yıl çocuklar, ergenler ve yetişkinler arasında meydana gelen binlerce akut viral hepatit enfeksiyonuna odaklanıyor.
Akut hepatit enfeksiyonlarının çoğu hafif hastalığa neden olur ve hatta fark edilmez.
Ancak bazı durumlarda komplikasyonlara yol açabilir ve ölümcül olabilir.
Yalnızca 2019'da, akut hepatit A ila E enfeksiyonlarının komplikasyonları nedeniyle dünya çapında tahmini 78.000 ölüm meydana geldi.
Küresel çabalar, hepatit enfeksiyonları B, C ve D enfeksiyonlarının ortadan kaldırılmasına öncelik vermektedir.
Akut viral hepatitten farklı olarak, bu 3 enfeksiyon, birkaç on yıl süren ve siroz ve karaciğer kanserinden yılda 1 milyondan fazla ölümle sonuçlanan kronik hepatite neden olur.
Bu 3 tip kronik hepatit enfeksiyonu, hepatit ölümlerinin %95'inden sorumludur.
Kronik viral hepatiti teşhis etmek, tedavi etmek ve önlemek için rehberliğe ve araçlara sahip olsak da, bu hizmetler genellikle toplulukların erişiminin dışındadır ve bazen yalnızca merkezi/uzman hastanelerde mevcuttur.
Dünya Hepatit Günü 2022'de DSÖ, ne tür hepatitleri olursa olsun, insanların tedavi ve bakıma daha iyi erişebilmeleri için hepatit bakımını birincil sağlık tesislerine ve topluluklara daha yakın hale getirme ihtiyacının altını çiziyor.
DSÖ, 2030 yılına kadar hepatitin ortadan kaldırılmasını hedefliyor.
Bu hedefe ulaşmak için DSÖ, ülkeleri belirli hedeflere ulaşmaya çağırıyor:
» Yeni hepatit B ve C enfeksiyonlarını %90 oranında azaltın;
» Karaciğer sirozu ve kanserden kaynaklanan hepatit kaynaklı ölümleri %65 oranında azaltın;
» Hepatit B ve C virüsü olan kişilerin en az %90'ının teşhis edildiğinden emin olun; ve
» Uygun olanların en az %80'i uygun tedaviyi alır.
Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü
SAĞLIK BAKANLIĞI
Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı kapsamında başta risk altındaki kişiler olmak üzere tüm toplumun farkındalığının arttırılması, bulaşmanın önlenmesi, hastalığın erken tespiti ve tedavisi ile siroz ve kanser gelişiminin önlenmesine yönelik faaliyetler planlanmakta ve yürütülmektedir.
Hepatit, en basit anlamıyla karaciğerin iltihabıdır.
Hepatitler, tüberkülozdan sonra en sık ölüme yol açan enfeksiyon hastalığı olup pek çok nedene bağlı olarak gelişebilmektedir.
Viral hepatitlere ise başta Hepatit A, B, C, D ve E virüsleri olmak üzere farklı virüs tipleri sebep olmaktadır.
Hepatit B ve Hepatit C virüsleri uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabildiği için ayrı bir öneme sahiptir.
Hepatit A;
Hepatit A virüs ile kirlenmiş (kontamine) su ve besinlerle salgınlara yol açabilen, kötü hijyenik koşullarda kolaylıkla bulaşabilen bir hastalıktır.
Çocukluk çağlarında hafif belirtilerle geçirilen Hepatit A enfeksiyonu, ileri yaşlarda daha ağır seyretmekte ve şiddetli karaciğer hastalığı ile ölümlere yol açabilmektedir.
Ülkemizde hijyen kurallarına ve temizlik koşullarına uyum, temiz su kaynaklarına ulaşımın artışı, sosyoekonomik koşullarla ilgili diğer göstergelerin iyileşmesi ve 2012 yılı sonu itibariyle başlayan hepatit A aşı uygulamaları sonucunda ülkemizde hastalık görülme sıklığı 2018 yılında yüz binde 0,33’e düşmüştür.
Halen ülkemizde çocuklara 18. ve 24. aylarda, risk grubundaki kişilere de en az 6 ay ara ile 2 doz halinde sağlık kuruluşlarımızda ücretsiz hepatit A aşısı uygulanmaktadır.
Hepatit B ve Hepatit C Bulaşma;
» Kontrol edilmemiş kan ve kan ürünlerinin transfüzyonuyla
» Sterilize edilmemiş cerrahi malzemelerin kullanıldığı tıbbi ya da diş müdahaleleriyle
» Kullanılmış enjektör paylaşımıyla
» Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımıyla
» Sterilize edilmemiş araçlarla dövme, akupunktur ya da vücut takılarının uygulanmasıyla
» Hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla
» Anneden bebeğe doğumda ve sonrasında
» Güvenli olmayan cinsel ilişkiyle bulaşabilir.
Hepatit C virüsü bulaşma yolları, Hepatit B virüsü bulaşma yolları ile benzer olmakla birlikte esas yayılma yolu enfekte kan ve kan ürünleri ile doğrudan temastır.
Ancak enfekte kan ile temas etmiş diğer vücut sıvıları da bulaşma açısından kaynak olabilir.
Hepatit B hastalığından korunmanın en etkili yolu aşılanmadır.
Ülkemizde Hepatit B aşısı 1998 yılı itibariyle rutin çocukluk çağı aşı takvimine eklenmiştir.
2005-2009 yılları arasında okullarda yapılan destek aşılamaları ve risk grubu aşılamaları uygulamaya alınmıştır.
Bağışıklama hizmetleri Bakanlığımız tarafından yürütülen en önemli ve etkili koruyucu sağlık hizmetlerinden birisi olup, Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında Hepatit B aşılamaları yüksek öncelikli stratejilerimizdendir.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin başarı göstergelerinden biri de 5 yaş altı çocuklarda akut hepatit B hastalığı görülme sıklığının yüz binde 1’in altına indirilmesidir.
Ülkemizde bu hedefe 2009 yılı itibariyle ulaşılmış ve halen sürdürülmektedir.
1990 yılında 5 yaş altı 370 olan akut hepatit B vaka sayısı, 2018 yılı itibariyle 7’ye düşmüştür.
5 yaş altı çocuklardaki akut hepatit B hastalığı görülme sıklığı da 1990 yılında yüz binde 6,2 iken, 2018 yılında yüz binde 0,1 olarak gerçekleşmiştir.
Hepatit B aşısı ülkemizde bebeklere, ilk dozu doğumda, 2. ve 3. dozları ise 1 ve 6 aylıkken, risk grubundaki kişilere ise 0, 1 ve 6 ay takvimi ile 3 doz olarak ve ÜCRETSİZ uygulanmaktadır.
Hepatit C virüsüne karşı aşı henüz bulunmamaktadır ancak kullanılmaya başlayan yeni ilaçlarla tedavide %95’in üzerinde iyileşme sağlanmaktadır.
Bu tedavi de vatandaşlarımıza genel sağlık sigortası kapsamında ÜCRETSİZ sağlanmaktadır.
Aşı dışında hepatitlerden korunmanın en etkili yolu, bulaş yoluna ilişkin koruma önlemlerinin alınmasıdır.
Hepatit D virüsü,
hepatit B virus (HBV) enfeksiyonu olan kişilerde hastalığa yol açar.
HBV’nin yokluğunda enfeksiyon yapamaz.
Fakat hafif seyreden HBV enfeksiyonunu daha ağır ve hızlı seyreden bir hastalığa dönüştürebilir.
HDV
» kan ve kan ürünleri temasıyla,
» kas içi veya damar içi enjeksiyonlarla,
» deri ve mukoza yoluyla ve cinsel yolla bulaşabilir.
Hepatit E virüsü (HEV)
fekal-oral (dışkı ile temas) yol ile bulaşır, vahşi ve evcil hayvanlarda bulunur ve akut enfeksiyona yol açar.
Gebelikte geçirildiğinde hepatit E hastalığı daha ciddi seyreder.
Özellikle gebelerde son 3 aylık dönemde düşük, erken doğum, ciddi karaciğer yetmezliği ile ölüm riskinin artmasına sebep olabilir.
Hepatit E virüsünün spesifik bir tedavisi ve aşısı yoktur.
Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı kapsamında;
Hastalığın bulaşmasının önlenmesine yönelik olarak, başta risk altındaki kişiler olmak üzere tüm toplumda farkındalığın artırılması amacıyla eğitim materyali (afiş, broşür) hazırlanarak il sağlık müdürlüklerine dağıtılmıştır.
Bununla birlikte Bakanlığımız tarafından hazırlanan eğitim materyali aracılığıyla öğrenciler, öğretmenler, toplu yaşam alanlarında yaşayanlar ve çalışanlar gibi topluma yönelik birçok eğitim faaliyeti düzenlenecektir.
Viral Hepatitler Güncelleme Eğitim
Viral hepatitler konusunda sağlık çalışanlarının bilgi düzeyi ve farkındalığının artırılması amacıyla Viral Hepatitler Güncelleme Eğitim’leri yapılması planlanmıştır.
Anneden bebeğe HBV bulaşmasının önlenmesi için gebelik döneminde anne adayları hepatit B ve C virus enfeksiyonu yönünden tetkik edilerek değerlendirilmekte ve gebelik sonrası kişisel korunma yöntemleri hakkında annelere bilgiler verilmektedir.
Bakanlığımız tarafından geliştirilen Viral Hepatit Yönetim Algoritması’na göre ilk trimesterde tüm gebelere HBsAg ve Anti-HCV bakılması önerilmektedir.
Hepatit B pozitif bulunan gebelerde bebeği korumak amacıyla yenidoğana aşı ve immunglobulin uygulanmaktadır.
Damar içi madde kullanımı hepatit B virüsü ve hepatit C virüsü gibi kan yolu ile bulaşan enfeksiyonlar açısından önemli bir risk faktörüdür.
Madde Bağımlılığı Arındırma Merkezleri
Damar içi madde kullananlarda viral hepatit bulaşının önlenmesi için damar içi madde kullanımına bağlı viral hepatit vaka sayısının azaltılması amacıyla Madde Bağımlılığı Arındırma Merkezleri’ne başvuran damar içi madde kullanıcıları HBV ve HCV yönünden taranacak ve test sonuçlarına göre aşı uygulaması veya tedavi başlanacaktır.
Hepatit B ve C Testlerini Yaptırın!
• Bilgilenin
• Aşılanın
• Korunun!