DÜNYA EMZİRME HAFTASI (1-7 Ağustos)
Anne sütü, doğumdan sonraki ilk 6 ay
bebeklerin besin ihtiyacını tek başına karşılar.
Bebeğin ilk 6 ay anne sütünden başka
su dâhil hiçbir ek besine ihtiyacı yoktur.
Bebeğinizi ilk 6 ay boyunca yalnızca
anne sütü ile besleyin.
Bebeğinizi ilk 6 ay sadece anne sütüyle besleyin.
6. aydan sonra emzirmenin yanında uygun miktar, şekil ve sıklıkta ek
besinlere başlayın.
Anne sütü, annenin kendi bebeği için özeldir.
Hatta prematüre doğan bebeklerin anne sütünün özellikleri bebeğin gelişimine
göre farklı besin değerlerine ve özelliklere sahiptir.
Bu nedenle,
» anne sütü bebeğin ilk 6 ayda gelişim ve büyümesine oldukça fazla katkı sağlar.
» 6. aydan sonra ise anne sütüne ek olarak tamamlayıcı ek gıdalara başlanabilir.
» Anne sütüne 2 yaş ve ötesine kadar devam edilmesini önerilmektedir.
Anne Sütü Teşvik ve
Uygulama Politikası
Anne
Sütü Teşvik ve Uygulama Politikası (Sağlık Bakanlığı) ve Dünya Sağlık
Örgütü'nün (WHO) önerisine göre sağlıklı doğan her bebeğin;
» doğumdan
sonraki ilk yarım saat içinde emzirilmesi ve
» ilk 6 ay sadece anne sütü alması gerekir.
Anne Sütü
ve Emzirmek; Bebek Sağlığı
Anne sütü
ve emzirmek bebek sağlığı için önemli olduğu kadar kadın sağlığı için
de önemlidir.
Emzirmek:
• Meme
kanseri riskini azaltır.
• Memede süt birikiminden dolayı oluşan
komplikasyonları ortadan kaldırır.
• Doğum sonrasında rahmin toparlanmasını sağlar.
• Yumurta kanserinden koruyucu etkileri
bilinmektedir
DÜNYA
SAĞLIK ÖRGÜTÜ
Emzirme,
çocuk sağlığını ve hayatta kalmasını sağlamanın en etkili yollarından biridir.
Bununla
birlikte, yaklaşık 3 bebekten 2'si önerilen 6 ay boyunca yalnızca anne sütüyle
beslenmemektedir; bu oran, 2 yılda düzelmemiştir.
Anne sütü
bebekler için ideal besindir.
Güvenlidir, temizdir ve birçok yaygın
çocukluk hastalığına karşı korunmaya yardımcı olan antikorlar içerir.
Anne
sütü, bebeğin yaşamın ilk aylarında ihtiyaç duyduğu tüm enerji ve besinleri
sağlar ve ilk yılın ikinci yarısında çocuğun beslenme ihtiyacının yarısı veya
daha fazlasını, ikinci yarısında ise üçte birini karşılamaya devam eder.
Anne
sütüyle beslenen çocuklar zeka testlerinde daha iyi performans gösterirler,
fazla kilolu veya obez olma olasılıkları daha düşüktür ve ileriki yaşamlarında
diyabete daha az eğilimlidirler.
Emziren kadınlarda meme ve yumurtalık
kanseri riski de azalır.
Anne sütü
ikamelerinin uygunsuz pazarlanması, dünya çapında emzirme oranlarını ve
süresini iyileştirme çabalarını baltalamaya devam ediyor.
SAĞLIK
BAKANLIĞI
Toplumun
ve onu oluşturan bireylerin, sağlıklı ve güçlü olarak yaşamasında ekonomik ve
sosyal yönden gelişmesinde, refah düzeyinin artmasında, mutlu, huzurlu ve
güvence altında varlığını sürdürebilmesinde yeterli ve dengeli beslenme en
temel koşullardan biridir.
Yetersiz ve dengesiz beslenme; bir yandan bireylerin
fiziksel, sosyal ve zihinsel gelişimlerini, diğer yandan da toplumun ekonomik
ve kültürel gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.
Bu olumsuz etkiler en çok
bebeklerde ve çocuklarda görülmektedir.
Son
30 yıldır anne sütü üzerinde yoğunlaşan çalışmalar anne sütünün eşsiz bir besin
olduğu ve bebek beslenmesindeki yerinin doldurulamayacağı gerçeğini ortaya
çıkarmıştır.
Bunun sonucu olarak anne sütü kullanımı tüm dünyada tekrar
yaygınlaşmıştır.
Emzirme, annelerin ve bebeklerinin sağlığı ve refahında en
önemli faktördür.
Diğer hiçbir besleme seçeneği emzirmenin kanıtlanmış
yararlarını sağlamaz.
Sağlıklı ve Ekonomik
Yapılan
çalışmalar; çocukluk çağı ölümlerini, emzirmenin tek başına %13, doğru
tamamlayıcı beslenme uygulamaları ile birlikte yaklaşık %20 oranında
azalttığını ortaya koymuştur.
UNICEF’e göre; anne sütü ile beslenmeyen
çocuklarda ölüm oranları beslenenlere göre 4-6 kat daha fazla
olmaktadır.
DSÖ verilerine göre 5 yaş altı çocuk ölümlerinin %7
sinden tek başına sorumlu olan beslenme yetersizlikleri, yaklaşık yarısının da
altında yatan temel nedeni oluşturmaktadır.
DSÖ, emziren kadın
oranları yüksek olsaydı yılda 800 binden fazla yaşamın kurtulacağını
belirtmektedir.
Bebeğin
ilk 6 ay sadece anne sütüyle (su dahi verilmeden) beslenmesi, 6'dan sonra ek
gıdalara geçilse bile en az 2 yaş ve ötesine kadar emzirilmeleri gerekmektedir.
Uzmanlar, anne sütüyle beslenen bebeklerin ishal, zatürre, orta kulak iltihabı,
alerjik hastalıklar, daha ileri yaşta ortaya çıkan tip 1 ve tip 2 diyabet,
çölyak, iltihabi bağırsak hastalıkları, hipertansiyon, kanser, alerji, astım,
şişmanlık ve obezite, multipl skleroz, diş yapısı bozuklukları ve bazı ruhsal
hastalıkların daha az görüldüğünü belirtmektedir.
Ayrıca anne sütüyle
beslenenlerin okul başarılarının daha yüksek olduğu da bilinmektedir.
Anne
sütüyle beslenmenin, bebeğe olduğu kadar, anneye ülke ve aile ekonomisine
ayrıca çevreye de katkısı vardır.
Bebek Dostu Çalışmaları ve Emzirme haftası
Beslenme
yetersizliklerinin önlenmesi için atılması gereken ilk adım emzirmenin doğumdan
sonra en kısa sürede başlatılması, anne sütü ile bebeklerin tek başına ilk 6 ay
emzirilmesi, 6. ayın ardından uygun ek besinlerle emzirmenin 2 yaş ve ötesine
kadar devam ettirilmesidir.
Bakanlığımız tarafından bu amaçla ülkemizde çocuk
sağlığının korunması, hastalıkların azaltılması, bebek ve çocuk ölümlerinin
önlenmesi için diğer çocuk sağlığı programlarına paralel olarak 1991 yılından
itibaren “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı”
yürütülmektedir.
Bu kapsamda Emzirmenin korunması ve desteklenmesi
ile programın temelini oluşturan başarılı emzirmede 10 adım stratejisinin tüm
sağlık kurum ve kuruluşlarında uygulanması ve devamının sağlanması, ayrıca
beslenme bozukluklarının önlemesi yoluyla çocuklarda ölüm ve hastalık
oranlarını düşürmek hedeflenmektedir.
Program
tüm dünyada da uygulanan “Bebek Dostu Hastaneler” kavramı ile başlamış, 2000’li
yıllara gelindiğinde birinci basamak sağlık kuruluşlarının da dahil olması ile
“Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları” olarak ilerleme kaydetmiş, ardından önce Bebek
Dostu İl ve daha sonra çalışmalarını bir adım daha ileri taşıyan illerimiz için
Altın Bebek Dostu İl kavramları geliştirilmiştir.
Hâlihazırda
156 ülkede uygulanmakta olan program kapsamında dünya genelinde 20 binin
üzerinde bebek dostu hastane mevcuttur ve bu hastanelerin 1302 tanesi
ülkemizdedir.
Yürütülen
başarılı çalışmalar sonucunda sadece anne sütü ile beslenen bebek oranında
artış sağlanmıştır.
Ülkemizde doğan tüm çocukların %96,5’i bir süre
emzirilmektedir.
Ayrıca ortanca emzirme süresi 17 aya yükselmiştir.
Gelinen
bu noktayı daha da geliştirmek ve emzirme konusunda farkındalık yaratmak için
ülkemizde her yıl Emzirme Haftası kutlanmaktadır.
Gebeliğin sonlanarak anne ve
bebeğin buluştuğu ve bebeğin anne sütüyle tanıştığı zamandan ilham alınarak
yılın 40. haftası olan 1-7 Ekim tarihleri seçilmiştir.
Söz konusu hafta içinde
tüm Türkiye’de konunun öneminin vurgulanması, toplumsal farkındalık oluşturulması
amacıyla çeşitli aktiviteler ve eğitimler planlanıp uygulanmaktadır.
Büyüme
ve gelişmenin ideal şartlarda olabilmesi için, anne karnında başlayan ve
özellikle kritik pencere olarak adlandırdığımız doğumdan itibaren iki yaşın
sonuna kadar devam eden süreçteki beslenme çok önemlidir.
COVID-19 pandemisi
gibi devam etmekte olan sağlık alanındaki acil durumlar, bebeklerin
beslenmesini etkileyen çeşitli zorlukları beraberinde getirmektedir.
Bu
bağlamda Emzirme Haftası nedeni ile 1 Ekim 2020 tarihinde saat 13.30-16.00
saatleri arasında 81 İl Sağlık Müdürlüğümüz çalışanları ve Akademisyenlerin
katılımı ile içinde bulunduğumuz COVID-19 pandemisi nedeniyle yaşadığımız
olağanüstü durumu da dikkate alarak “ACİL VE AFET DURUMLARINDA BEBEK
BESLENMESİ” konulu on-line bir sempozyum düzenlendi.
Dünya’da
çocuklara yönelik birçok koruyucu ve geliştirici etkinlik yürütülmektedir. Bu
bağlamda 1992 yılından beri emzirme konusunda farkındalık yaratmak için her yıl
1-7 Ağustos tarihleri arasında Emzirme Haftası olarak kutlanmaktadır.
Dünya
Emzirme Haftası, anne sütüyle beslemenin tüm dünyada yaygınlaşması ve
bebeklerin beslenmesinde gelişim sağlanması için 170 ülkede kutlanmaktadır.
Ülkemizde ise bebek ve çocuk sağlığına yönelik olarak hatalı anne sütü
uygulamalarının önlenmesi, emzirmenin korunması, özendirilmesi ve
desteklenmesine yönelik olarak yürütülen “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu
Sağlık Kuruluşları” programı kapsamında her yıl 1-7 Ekim tarihleri arasında
Emzirme Haftası olarak kutlanmaktadır.
Yapılan
çalışmalar; çocukluk çağı ölümlerini, emzirmenin tek başına %13, doğru
tamamlayıcı beslenme uygulamaları ile birlikte yaklaşık %20 oranında
azalttığını ortaya koymuştur.
UNICEF’e göre; anne sütü ile beslenmeyen
çocuklarda ölüm oranları beslenenlere göre 4-6 kat daha fazla olmaktadır.
DSÖ
verilerine göre 5 yaş altı çocuk ölümlerinin %7 sinden tek başına sorumlu olan
beslenme yetersizlikleri, yaklaşık yarısının da altında yatan temel nedeni
oluşturmaktadır.
DSÖ, emziren kadın oranları yüksek olsaydı yılda
800 binden fazla yaşamın kurtulacağını belirtmektedir.
Ülkemizde
de anne sütü ve emzirmenin desteklenmesi çalışmaları, çocuk sağlığı alanında
yürütülen diğer programlarla birlikte bebek ve çocuk ölümlerimizin azalmasına
olumlu etki etmiştir.
Bebek ve 5 yaş altı çocuk ölümlerinde bugüne dek elde
edilen başarı, ülkemizi bebek ölümlerini son 30 yılda, %80 in üzerinde bir
oranla, en hızlı düşüren 2. ülke konumuna getirmiştir.
Bununla birlikte ilk
5’te yer alan diğer ülkelerin toplam nüfusu ülkemizden azdır. (Levels &
Trends in Child Mortality Estimates developed by the UN Inter-agency Group for
Child Mortality Estimation 2019)
Büyüme
ve gelişmenin ideal şartlarda olabilmesi için, anne karnında başlayan ve
özellikle kritik pencere olarak adlandırdığımız doğumdan itibaren iki yaşın
sonuna kadar devam eden süreçteki beslenme çok önemlidir. COVID-19 pandemisi
gibi devam etmekte olan sağlık alanındaki acil durumlar, bebeklerin
beslenmesini etkileyen çeşitli zorlukları beraberinde getirmektedir.
Bu
bağlamda Emzirme Haftası nedeni ile 1 Ekim 2020 tarihinde içinde bulunduğumuz
COVID-19 pandemisi nedeniyle yaşadığımız olağanüstü durumu da dikkate alarak
“ACİL VE AFET DURUMLARINDA BEBEK BESLENMESİ” konulu on-line bir sempozyum
düzenlenerek farkındalık oluşturmak amaçlanmıştır. Sempozyuma illerde çalışan
sağlık personellerimiz ile akademisyenler katılmış olup aşağıdaki konular
paylaşılmıştır:
• Ülkemizde
Acil ve Afet Durumlarda Bebek Beslenmesi ve Sağlık Bakanlığı Çalışmaları
• Dünyada
Acil ve Afet Durumlarında Unicef Bakışı ve Çalışmaları
• Acil
ve Afet Durumlarında Bebek Beslenmesinin Önemi
• Covid
Pandemisinde Emzirme ve Güncel Yaklaşımlar
• Acil
Durumlarda Bebek Transportu ve Beslenme Esasları
• 2020
Dünya Emzirme Haftası Teması: Gezegen Sağlığı ve Emzirme